Տեխնիկական մշակաբույսերի ընդհանուր բնութագիրը
Տեխնիկական մշակաբույսերը մշակովի բույսեր են, որոնք արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում օգտագործվում են որպես հումք:
Ուշադրություն
Տեխնիկական են համարվում այն մշակաբույսերը, որոնք հումք են հանդիսանում արտադրության համար կամ օգտագործվում են տեխնիկական մշակումից հետո:
Առանձնացնում են տեխնիկական մշակաբույսերի մի քանի խմբեր՝ շաքարատու (շաքարի ճակնդեղ, շաքարեղեգ), ձիթատու (արևածաղիկ, սոյա, կանեփ, գետնանուշ, ռապս, քնջութ, կտավատ, ձիթենի, յուղատու և կոկոսյան արմավենի և այլն), թելատու (բամբակենի, երկարավուշ, կանեփ, ջուտ, սիսալ և այլն), առույգացնող (թեյ, սուրճ, կակաո), եթերայուղատու (խորդենի, վարդ, անիսոն, անանուխ, դաղձ, քեմոն, սովորական նարդոս և այլն), կաուչուկատու (հևեա), դաբաղաբույսեր (կատվախոտ, առյուծագի, ալոճենի, ժենշեն), խցանատու բույսեր (ամուրյան թավշածառ, խցանակաղնի) և այլն: Որոշ տեսակներ էլ կիրառվում են տարբեր նպատակներով: Օրինակ՝ բամբակենին, կանեփը, վուշը, բացի թելից տալիս են նաև ձեթ:
Շաքարատու մշակաբույսեր
շաքարի ճակնդեղ | շաքարեղեգ |
Ձիթատու մշակաբույսեր
արևածաղիկ | սոյա | գետնանուշ |
ձիթենի | կոկոսյան արմավենի | ռապս |
Ձիթենու մշակությունը գլխավորապես տարածված է Միջերկրական ծովի ավազանում (Իտալիա, Իսպանիա, Հունաստան):
Թելատու մշակաբույսեր
ջուտ | սիսալ | բամբակենի | երկարավուշ |
Բամբակենին, ինչպես և բրինձը, ջերմասեր է ու խոնավասեր: Տարածված է Ասիայում, Ամերիկայում և Աֆրիկայում: Բամբակի արտադրությամբ առաջատար են Չինաստանը, Հնդկաստանը, ԱՄՆ-ը:
Տեսանյութը վերաբերում է շաքարեղեգի նախնական վերամշակմանը, որի ընթացքում առանձնացվում է նրանում առկա քաղցր հյութը, որից էլ հետագայում ստացվում է շաքարը և շաքարավազը:
Աղբյուրները
Ռ. Մարգարյան, Մ. Մանասյան, Գ. Հովհաննիսյան, Ա. Հովսեփյան, Աշխարհագրություն \(7\), Երևան, «Մանմար»\(2013\)
Յու. Մուրադյան, Հասարակական աշխարհագրության հանրագիտակ բառարան, Երևան, «ՄՈԱ» հրատ., 2008
Յու. Մուրադյան, Հասարակական աշխարհագրության հանրագիտակ բառարան, Երևան, «ՄՈԱ» հրատ., 2008
https://www.youtube.com/watch?v=QQAUpQeL9oo