Առույգացնող, եթերայուղատու և այլ մշակաբույսեր: Ընդհանուր բնութագիրը, օրինակներ
Տեխնիկական մշակաբույսերի մեջ կարևոր տեղ են զբաղեցնում առույգացնող (թեյ, սրճենի, կակաո), եթերայուղատու (խորդենի, վարդ, անիսոն, գինձ, անանուխ, դաղձ, քեմոն, սովորական նարդոս, եղեսպակ և այլն), կաուչուկատու (հևեա, գվայուլա), դաբաղաբույսեր (կատվախոտ, առյուծագի, ալոճենի, ժենշեն), խցանատու բույսեր (ամուրյան թավշածառ, խցանակաղնի) և այլն:
Առույգացնող մշակաբույսերը մշակում են արևադարձային գոտում (թեյը՝ նաև մերձարևադարձային գոտում):
Ուշադրություն
Սուրճի հայերնիքը Եթովպիան է, սակայն նրա գլխավոր արտադրողներն են Բրազիլիան, Կոլումբիան:
Առույգացնող մշակաբույսեր
Թեյ | Սուրճ | Կակաո |
Թեյի հայրենիքը Չինաստանն է: Նրա համաշխարհային բերքի մոտ \(3/5\)-ը տալիս են Ասիայի երկրները (Հնդկաստանը, Չինաստանը, Շրի Լանկան):
Կակաոյի (շոկոլադի) ծառի հայրենիքը Մեքսիկական բարձրավանդակն է, սակայն այն այժմ տարածված է նաև Աֆրիկայում (Կոտ դ'Իվուար, Գանա, Սենեգալ):
Եթերայուղատու մշակաբույսեր
խորդենի | վարդ | սովորական նարդոս |
անանուխ | գինձ | անիսոն |
Եթերայուղատու մշակաբույսերից ստացվում են տարբեր եթերային յուղեր, որոնք օգտագործվում են ինչպես օծանելիքի արդյունաբերության և կոսմետիկ միջոցների արտադրության մեջ, այնպես էլ սննդի արդյունաբերության և դեղամիջոցների արտադրության մեջ:
Կաուչուկատու մշակաբույսերը համարվում են բնական կաուչուկի ստացման համար հումք և մեծ նշանակություն ունեին մինչև սիթետիկ կաուչուկի ստացումը: Նկարում կաուչուկատու հևեան է, որի վրա T-աձև կտրվածք անելուց հետո կարելի ստանալ բնական կաուչուկ:
Դաբաղաբույսերն օգտագործվում են որպես դեղամիջոցներ:
ժենշեն | առյուծագի | կատվախոտ |
Խցանատու բույսերը (ամուրյան թավշածառ, խցանակաղնի) օգտագործվում են խցանների արտադրության համար (օրինակ՝ գինու շշերի համար):
Պալարային մշակաբույսերից ամենատարածվածը կարտոֆիլն է, որի հայրենիքը Հարավային Ամերիկան է: Կարոտոֆիլի համախառն բերքով աչքի է ընկնում Չինաստանը:
Խաղողագործությունը լայն տարածում է ստացել մերձարևադարձային կլիմայական գոտու պայմաններում, հատկապես Միջերկրական ծովի ավազանի երկրներում, օրինակ՝ Իտալիայում, Ֆրանսիայում, Իսպանիայում:
Աղբյուրները
Ռ. Մարգարյան, Մ. Մանասյան, Գ. Հովհաննիսյան, Ա. Հովսեփյան, Աշխարհագրություն \(7\), Երևան, «Մանմար»\(2013\)
Յու. Մուրադյան, Հասարակական աշխարհագրության հանրագիտակ բառարան, Երևան, «ՄՈԱ» հրատ., 2008
Յու. Մուրադյան, Հասարակական աշխարհագրության հանրագիտակ բառարան, Երևան, «ՄՈԱ» հրատ., 2008