1. Իոնային կապ

Քիմիական կապի առաջացման հիմնական շարժիչ ուժն ատոմի՝ \(8\)  էլեկտրոն պարունակող արտաքին էներգիական մակարդակ ունենալու ձգտումն է:

Քննարկենք, թե ինչպես կարող է քիմիական կապ առաջանալ էլեկտրաբացասականությամբ միմյանցից կտրուկ տարբերվող ատոմների միջև, օրինակ` նատրիումի \((Na)\) և ֆտորի\((F):\)

 

Ֆտորի ատոմն արտաքին էլեկտրոնային շերտում յոթ էլեկտրոն ունի, և կայուն վիճակի համար ֆտորի ատոմին ընդամենը մեկ էլեկտրոն է պակասում, ուստիև ավարտուն արտաքին էներգիական մակարդակ ստանալու համար շատ ավելի հեշտ է այդ ատոմին մեկ էլեկտրոն միացնել: Այդ մեկ էլեկտրոնը նատրիումի ատոմից վերցնելիս ֆտորի ատոմը փոխարկվում է \(8\) էլեկտրոն պարունակող, կայուն արտաքին շերտով, բացասական լիցքավորված մասնիկի այսինքն, ստացվում է նեոն \((Ne)\) իներտ գազի էլեկտրոնային կառուցվածք.

 

Դրական ${(\mathit{Na}}^{+})$  և բացասական $F^{-}$ մասնիկների միջև էլեկտրաստատիկական ձգողության ուժեր են ծագում, և որպես արդյունք՝ առաջանում է նատրիումի ֆտորիդ նյութը:
Իոնի լիցքը նշելիս նրա թվային արժեքը գրվում է \(«+»\) կամ \(«-»\)  նշանով, ընդ որում՝ միալիցք իոնների դեպքում \(1\) թիվը չի գրվում:

Իոնային բյուրեղավանդակ առաջացրած միացություններն էլ անվանվում են իոնային միացություններ: 

Իոնային կապ են առաջացնում նաև բարդ իոնները՝ լիցքավորված բազմատոմ մասնիկները, օրինակ՝   $(N{H}_4){}^{+},(S{O}_4){}^2{}^{-},(\mathit{OH}){}^{-},(N{O}_3){}^{-}$ և այլն:

 

Դրանք նույնպես իոնային կապով են միանում տարանուն լիցքով ոններին՝ $(N{H}_4){}^{+}+{\mathit{Br}}^{-},(S{O}_4){}^2{}^{-}+{\mathit{Ca}}^{2+},K^{+}+(\mathit{OH}){}^{-}$ և այլն:

 

Այս դեպքում բյուրեղավանդակի հանգույցներում կանոնավոր դասավորվում են պարզ և բարդ իոնները:
 

Սրանք են իոնային կապի գլխավոր հատկությունները: Այս կապի ուղղորդված չլինելը բացատրվում է այն հանգամանքով, որ լիցքի գնդաձև էլեկտրաստատիկական դաշտն իոնի շուրջը բոլոր ուղղություններով համաչափ է, և տարանուն լիցքով իոնը կարող է տարբեր կողմերից ձգվել, ընդ որում՝ կարող են տարբեր թվերով իոններ ձգվել: Այլ կերպ ասած՝ իոնային կապն առաջանում է ոչ թե տեղայնացված երկու մասնիկի, այլ մեծաթիվ մասնիկների միջև ու տարածական տարբեր ուղղություններով:

 

 

Իսկ տարբեր ուղղություններով գործող փոխազդեցության ուժերի գոյությունն ապացույց է, որ իոնային կապը հագեցած չէ: Այսպես, նատրիումի քլորիդի  \((NaCl)\) բյուրեղներում նատրիումի յուրաքանչյուր իոն \((Na+)\) շրջապատված է քլորի \(6\) իոնով, քլորի յուրաքանչյուր իոն  \((Cl)\)՝ նատրիումի \(6\) իոնով:

 

 

Իոնային միացությունների բյուրեղավանդակները կայուն են, ուստիև բնորոշվում են հալման ու եռման բարձր ջերմաստիճաններով: