Հավասարման ԹԱԲ
Երկու մասերը բարձրացնելով քառակուսի և լուծելով ստացված հավասարումը, ստանում ենք՝
Ստացված \(x = 0\) արմատը տեղադրենք հավասարման մեջ: Ստանում ենք՝ : Այս հավասարության երկու մասերն էլ իմաստ չունեն:
Ուշադրություն
Բացասական թվից քառակուսի արմատը իմաստ չունի:
Այսպիսով, \(x = 0\) արմատը, որը \(7x - 1 = 3x - 1\) գծային հավասարման արմատն է, չի բավարարում իռացիոնալ հավասարմանը: Ստացել ենք ավելորդ արմատ:
Իրականում, տրված իռացիոնալ հավասարումը լուծում չունի:
Այսպիսի իրավիճակներում ասում ենք, որ \(0\) -ն թույլատրելի արժեք չէ, կամ չի պատկանում հավասարման թույլատրելի արժեքների բազմությանը:
Հավասարման (կամ ֆունկցիայի) թույլատրելի արժեքների բազմություն (կրճատ ԹԱԲ) անվանում են անհայտի այն արժեքների բազմությունը, որոնց համար հավասարման ձախ և աջ մասերը միաժամանակ իմաստ ունեն: Որևէ ֆունկցիայի ԹԱԲ -ը ընդունված է նշանակել -ով:
Օրինակ
1) Գտնենք ֆունկցիայի ԹԱԲ -ը:
Այս ֆունկցիան իմաստ ունի անհայտի բոլոր արժեքների համար, բացի այն արժեքից, որի դեպքում հայտարարը հավասարվում է զրոյի՝ : ԹԱԲ -ը բոլոր իրական թվերն են, բացի \(4\) -ից:
Պատասխան՝ ԹԱԲ
2) Գտնենք ֆունկցիայի ԹԱԲ -ը:
Այս ֆունկցիան իմաստ ունի անհայտի բոլոր արժեքների համար, բացի այն արժեքից, որի դեպքում արմատի տակ ստացվում է բացասական թիվ՝ : ԹԱԲ -ը բոլոր իրական թվերն են, որոնք փոքր են կամ հավասար \(2\) -ից:
Պատասխան՝ ԹԱԲ
3) Տրված է հավասարումը:
Բարձրացնենք նրա երկու մասերը քառակուսի՝
Լուծենք ստացված հավասարումը՝
Ստուգենք, թե արդյո՞ք գտնված արմատը պատկանում է հավասարման ԹԱԲ -ին: Տեղադրելով \(x = 3\) արժեքը տրված հավասարման մեջ, ստանում ենք՝ ճիշտ հավասարությունը:
Աղբյուրները
Ս. Մ. Նիկոլսկի, Մ.Կ. Պոտապով, Ն.Ն. Րեշետնիկով, Ա.Վ. Շևկին, Հանրահաշիվ, 8-րդ դասարան, Անտարես, 2012: