Հավասարաչափ դանդաղող շարժում
Այն շարժումը, որի ժամանակ մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում նվազում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ դանդաղող շարժում:
Հավասարաչափ դանդաղող շարժման օրինակներ են արգելակող ինքնաթիռի, ուղղաձիգ դեպ վեր նետած մարմնի, թեք հարթությամբ դեպի վերև շարժվող մարմինների շարժումները (տե՛ս նկար):
Եթե արագացող շարժման դեպքում առաջնային խնդիրը մարմնի վերջնական արագությունը որոշելն էր, ապա արգելակելիս առաջնային է դառնում մինչև կանգ առնելը մարմնի անցած ճանապարհը որոշելու խնդիրը: Այդ խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ է արագության և ճանապարհի բանաձևերը ստանալ դանդաղող շարժման դեպքում:
Հավասարաչափ դանդաղող շարժման արագությունը և արագացումը
Դիցուք հավասարաչափ դանդաղող շարժման սկզբնական արագությունը եղել է , իսկ շարժման սկզբից \(t\) ժամանակ անց դարձել է \(v\): Նշանակում է՝ այդ ընթացքում մարմնի արագությունը նվազել է -ով, հետևաբար արագացման բանաձևը կընդունի տեսքը:
Այստեղից կստանանք արտահայտություն վերջնական արագության համար.
Արագությունը ժամանակից կախված է գծայնորեն, ուրեմն նրա գրաֆիկն ուղիղ գիծ է, որն արագության առանցքը հատում է կետում և թեքված է դեպի ժամանակի առանցքը.
Ճանապարհը հավասարաչափ դանդաղող շարժման ժամանակ
Ճանապարհը գտնելու համար հաշվենք արագության գրաֆիկով սահմանափակված պատկերի մակերեսը.
որի մեջ կտեղադրենք արագության վերը նշված արտահայտությունը և կստանանք.
Արգելակման ժամանակը
Արգելակման պահից սկսած՝ մարմնի արագությունը նվազում է: Մարմինը կանգ է առնում այն պահին, երբ արագությունը դառնում է զրո: Հետևաբար, արագության բանաձևից կունենանք , այսինքն՝ արգելակման ժամանակը կարտահայտվի այսպես՝
Այստեղ -ն արգելակման պահից մինչև կանգ առնելը պահանջվող ժամանակն է, որն անվանում են արգելակման ժամանակ:
Արգելակման ճանապարհը
Արգելակման ճանապարհ անվանում են այն ճանապարհը, որն անցնում է մարմինը արգելակման պահից մինչև կանգ առնելը:
Քանի որ կանգ առնելու պահին \(v = \), \(t =\) , ապա մարմնի անցած ճանապարհի բանաձևը կընդունի հետևյալ պարզ տեսքը՝ , որը արգելակման ճանապարհի բանաձևն է:
Հաշվի առնելով, որ անհավասարաչափ շարժման ճանապարհը՝ , ինչպես նաև այն, որ , կստանանք, որ արգելակման ժամանակ մինչև կանգ առնելը մարմնի անցած ճանապարհը կարելի է հաշվել նաև բանաձևով:
Աղբյուրները
Ս. Վ. Գրոմով , Ն. Ա. Ռոդինա, Ֆիզիկա-8, հանրակրթական դպրոցի դասագիրք ( I, II, III և V գլուխների հեղինակ Ա. Մամյան); Երևան, Անտարես -2014 թ.
Է. Ղազարյան, Ա. Կիրակոսյան, Գ. Մելիքյան, Ռ. Թոսունյան, Ս. Մաիլյան, Ֆիզիկա-8, հանրակրթական դպրոցի դասագիրք; Երևան, Էդիտ Պրինտ -2008 թ