Տարածական պատկեր և տարածական մարմին
Այն պատկերը, որի ոչ բոլոր կետերն են ընկած միևնույն հարթության մեջ, կոչվում է տարածական պատկեր:
Տարածության սահմանափակված մասը կոչվում է երկրաչափական կամ տարածաչափական մարմին, իսկ մարմինը սահմանափակող կետերի բազմությունը՝ մարմնի մակերևույթ:
Գունդը երկրաչափական մարմին է, գնդոլորտը նրա մակերևույթն է:
 
lode.png
գունդ  
pic_1358888562.jpg
գնդոլորտ
 
Պարուրաձև գիծը տարածական պատկեր է: Սակայն այն մարմին չէ:
 
spirale.PNG
պարուրաձև գիծ
 
 
Բուրգը երկրաչափական մարմին է, որը սահմանափակված է բազմանկյուններով:
 
piramida.PNG
բուրգ
virsma.PNG
հարթ բազմանկյուններ
 
Հարթություն
Հարթությունը պարզագույն մակերևույթ է: Շրջակա միջավայրում շատ առարկաներ հարթություն են հիշեցնում, օրինակ՝ սենյակի հատակը, սեղանը, լողավազանի կամ լճի ջրի մակերևույթը: Թվարկվածների մեծ մասը ուղղանկյան ձև ունի, հեռվից նայելիս նրանք նման են զուգահեռանիստի: Այդ պատճառով, հաճախ հարթությունը պատկերում են զուգահեռագծի տեսքով: Սակայն, հարթությունը կարելի է ներկայացնել նաև այլ կերպ:

Հարթության օրինակներ բնության մեջ.
 
neoshop.lv-MEB-Lydon-table-36.jpg
սեղանի մակերևույթը
111498_980.jpg
սենյակի հատակը
paper-writers.jpg
գրքի մակերևույթը
abandoned-boats-019.jpg
ջրի մակերևույթը
 
Ինչպես հարթաչափության մեջ, երկու տարածաչափական մարմիններ կոչվում են հավասար, եթե նրանք համադրելիս համընկնում են:
 
Տարածաչափական մարմինների գլխավոր բնութագրիչը մարմնի ծավալն է:
 
Մարմնի ծավալը տարածության այն մասն է, որը սահմանափակում է այդ մարմինը:
 
Սահմանումից հետևում է, որ մարմնի ծավալի գաղափարը կախված չէ նրա դիրքից տարածության մեջ և այն հանգամանքից, թե ինչպիսի մասերից է այն բաղկացած:
 
Մարմնի ծավալի արժեքը հաշվում են հետևյալ երկու աքսիոմների վրա հիմնվելով՝

1) հավասար մարմիններն ունեն հավասար ծավալներ,
2) եթե մարմինը բաղկացած է չհատվող մասերից, ապա մարմնի ծավալը հավասար է նրա մասերի ծավալների գումարին:
 
Ծավալին թվային արժեք վերագրելու համար պետք է ընտրել ծավալի չափման միավորները:
 
Ծավալի չափման միավորը երկարության չափման մեկ միավոր կողով խորանարդի ծավալն է:
Եթե խորանարդի կողը \(1\) սմ է, ապա խորանարդի ծավալը հավասար է \(1\) սմ³, եթե խորանարդի կողը \(1\) մ է, ապա խորանարդի ծավալը հավասար է \(1\) մ³:
Հավասար ծավալներով մարմինները կոչվում են հավասարամեծ:
vienadi.PNG
 
Հավասար մարմիններ
vienlieli.PNG
Հավասարամեծ մարմիններ
 
Հավասար մարմինների ծավալը՝ \(8\) սմ³
Հավասարամեծ մարմինների ծավալը՝ \(6\) սմ³
 
Բոլոր հավասար մարմինները հավասարամեծ են, սակայն ոչ բոլոր հավասարամեծ մարմիններն են հավասար:
Աղբյուրները
Ս. Հակոբյան, Երկրաչափություն 10-րդ դասարան, ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾ, 2009