1. Հալոգենաջրածիններ: Հալոգենաջրածնային թթուներ

Հալոգենաջրածիններ ստացվում են ջրածնի և հալոգենների անմիջական փոխազդեցությունից՝

 

 

ֆտորածրածին` \((19\)°\(C\)-ում ցնդող հեղուկ է\()\) ստուգվում է ֆտորի և ջրածնի փոխազդեցությունից. որոնք ցանկացած պայմանում փոխազդում են պայթյունով:

 

 

 

Քլորաջրածին՝ \((\)ն.պ. սուր հոտով անգույն գազ է\()\) ստացվում է քլորի և ջրածնի փոխազդեցությունից, որոնք փոխազդում են պայթյունով և արեգակնային լույսի ուղղակի ազդեցությամբ կամ տաքացնելիս:

 

 

Բրոմաջրածին՝ \((\)ն.պ. սուր հոտով անգույն գազ է \()\) ստացվում է բրոմը և ջրածինը տաքացնելիս, որոնք փոխազդում են առանց պայթյունի:

 

 

 

Յոդաջրածին` \((\)ն.պ. սուր հոտով անգույն գազ է\()\), ստացվում է բյուրեղային յոդի և ջրածնի փոխազդեցությունից, ռեակցիան թույլ ջերմակլանիչ է, այն դանդաղ է ընթանում նույնիսկ տաքացնելիս:

 

 

Բարձր էլեկտրաբացասականության հետևանքով կապող էլեկտրոնային զույգը հալոգենաջրածինների մոլեկուլներում շեղված է դեպի հալոգենի ատոմը. հալոգենաջրածինների մոլեկուլներում քիմիական կապը կովալենտային բևեռային է:

Օրինակ՝

 

 

Հալոգենաջրածինները ջրում լավ են լուծվում` համապատասխան թթուներ առաջացնելով: Ֆտորաջրածինը խառնվում է ջրի հետ ցանկացած հարաբերությամբ:

 

Մեկ ծավալ ջրում \(0°C-\)ում լուծվում է \(500\) ծավալ \(НС1\), \(600\) ծավալ \(HBr \) և \(450\) ծավալ \(HI\)

 

Բարձր լուծելիությունը ջրում թույլ է տալիս ստանալ թթուների խիտ լուծույթներ:

 

 

\(HF \)՝ ֆտորաջրածնային (պլավիկյան) թթու

\(HCI\)՝ քլորաջրածնային (աղաթթու) թթու

\(HBr \)՝ բրոմաջրածնային թթու

\(HI \)՝ յոդաջրածնային թթու

 

Թթվի ուժը \(HF\) — \(НСl\ \)— \(HBr\) — \(HI \) շարքում մեծանում է։

Հալոգենաջրածնային թթուները դիսոցվում են` առաջացնելով ջրածնի կատիոն և հալոգենի անիոն`

 

 

Գազային, չոր վիճակում գտնվող հալոգենաջրածինները չեն փոխազդում մետաղների մեծ մասի հետ: Ջրային լուծույթներն օժտված են թթուների ընդհանուր հատկություններով. փոխազդում են մեծ թվով մետաղների, նրանց օքսիդների և հիդրօքսիդների հետ` առաջացնելով աղեր` հալոգենիդներ (ֆտորիդներ, քլորիդներ, բրոմիդներ, յոդիդներ):

 

 

      ցինկի և աղաթթվի փոխազդեցությունը