Ազոտի ենթախմբի ընդհանուր բնութագիրը

Մենդելեևի պարբերական համակարգի $VA$ խումբը կոչվում է ազոտի ենթախումբ, որի մեջ ընդգրկված են ազոտ` $N,$ ֆոսֆոր` $P$, արսեն` $As$, ծարիր` $Sb$, և բիսմութ` $Bi$, տարրերը: Դրանք բոլորն էլ $p$-տարրեր են, արտաքին էլեկտրոնային թաղանթում ունեն հնգական էլեկտրոն:

Այս տարրերի ատոմի շարավիղը կարգաթվի մեծացման հետ մեծանում է, ուստի փոքրանում է էլեկտրաբացասականությունը և, բնականաբար, մետաղական հատկությունները մեծանում են:

Ահա թե ինչու ազոտը և ֆոսֆորը տիպական ոչ մետաղներ են, արսենն ու ծարիրը նաև մետաղական հատկություներ են ցուցաբերում, իսկ բիսմութը մետաղ է:

Քննարկվող ենթախմբի տարրերի ատոմների արտաքին էներգիական մակարդակներում առկա են հնգական էլեկտրոններ (երեքը զույգված չեն)։

Ուստի այս ենթախմբի տարրերի ատոմները կարող են այլ տարրերի ատոմներին երեք էլեկտրոն միացնել՝ համապատասխան միացություններում $-3$ օքսիդացման աստիճան դրսևրելով (բացասական օքսիդացման աստիճանը ծարիրին և, հատկապես, բիսմութին բնորոշ չէ):

Սակայն դա տեղի է ունենում միայն իրենցից ավելի փոքր էլեկտրաբացասականությամբ տարրերի, օրինակ՝ ջրածնի ու մետաղների ատոմներին միանալիս, իսկ ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ տարրերի ատոմներին միանալիս $VA$ խմբի տարրերի ատոմներն էլեկտրոններ են տրամադրում ու լիցքավորվում դրական:

Ազոտը միացություններում կարող է ցուցաբերել $-3,-2,-1, 0,+1,+2,+3,+4,+5,$ ֆոսֆորը՝ $-3, 0, $$+1, +2, +3, +4, +5,$ արսենը՝ $-3, 0, +3, +5$, ծարիրը՝ $-3, 0, +3, +4, +5$, իսկ բիսմութը՝ $0, +2, +3, +4, $$+5$ օքսիդացման աստիճաններ:

$VA$ խմբի տարրերի կարևոր օքսիդներն են