Նյութի քանակ: Մոլ: Մոլային զանգված — դաս։ Քիմիա, 8-րդ դասարան.

Քիմիական ռեակցիաների ընթացքում փոխարկվում են նյութի տվյալ չափաբաժնում պարունակվող կառուցվածքային մասնիկները (ատոմները, մոլեկուլները, իոնները): Ուստի նյութի զանգվածի և ծավալի հետ մեկտեղ անհրաժեշտ է իմանալ այդ մասնիկների թիվը: Այդ պատճառով քիմիայում օգտագործվում է նյութի քիմիական քանակ (նյութաքանակ) ֆիզիկաքիմիական մեծությունը` $n\ $:

Նյութի քանակը տվյալ նյութի չափաբաժինն է, որը պարունակում է այդ նյութի որոշակի թվով կառուցվածքային միավորներ:

Նյութի քիմիական քանակի չափման միավորը մոլն է ( լատիներեն նշանակում է քանակ):

Մեկ մոլը նյութի այն քանակն է, որն այնքան կառուցվածքային միավոր (ատոմ, մոլեկուլ, կամ այլ մասնիկ) է պարունակում, որքան ատոմ է պարունակվում ածխածնի

{}^{12}C

իզոտոպի $0,012\ $կգ -ը:

Տվյալ նյութի քանակը իմաստավորվում է, եթե որոշակիորեն նշվում է նյութի տեսակը, այսինքն, թե ինչ կառուցվածքային մասնիկներից է այն կազմված: Օրինակ՝ «բրոմի մեկ մոլ» արտահայտությունը թերի է, քանի որ այն կարող է վերաբերվել և' մեկ մոլ

{Br}_{2}

-ին, և' մեկ մոլ $Br$-ին, իսկ մոլեկուլային բրոմը և ատոմային բրոմը տարբեր կառուցվածքային մասնիկներ են:

Նյութի քանակ արտահայտության մեջ նյութ բառն օգտագործվում է ընդարձակ մատերիա իմաստով: Այդ պատճառով կառուցվածքային մասնիկների թվին են դասվում պրոտոնները, էլեկտրոնները և ֆիզիկական մյուս մասնիկները, որոնք ինքնըստինքյան քիմիական նյութեր չեն առաջացնում:

Ցանկացած նյութի (անկախ ագրեգատային վիճակից) մեկ մոլում պարունակվող կառուցվածքային միավորների թիվը կոչվում է Ավոգադրոյի թիվ և հավասար է

6.02 \cdot 10^{23}

Այն ֆիզիկաքիմիական հաստատունը, որը համապատասխանում է այդ թվին, կոչվում է Ավոգադրոյի հաստատուն`

N_{A}

(ի պատիվ իտալացի գիտնական Ա.Ավոգադրոյի):

N_{A} = \frac{6, 02 \cdot 10^{23}}{1 մոլ} = 6, 02 \cdot 10^{23} \frac{1}{մոլ}

, կամ`

N_{A} = 6, 02 \cdot 10^{23} {մոլ}^{- 1}

Ամեդեո Ավոգադրո

(1776 - 1856)

Ցանկացած նյութի քանակը կարելի է որոշել հետևյալ բանաձևով`

n = \frac{N}{N_{A}}

(մոլ), որտեղ $N$-ը նյութի կառուցվածքային մասնիկների թիվն է,

N_{A}

- ն՝ նյութի մեկ մոլում պարունակվող կառուցվածքային մասնիկների թիվը` Ավոգադրոյի հաստատունը:
Ցանկացած նյութի քանակը կարելի է որոշել նաև նյութի զանգվածի (m) միջոցով, ըստ հետևյալ հավասարման`

n = \frac{m}{M}

(մոլ), որտեղ $M$-ը մեկ մոլ քանակով նյութի զանգվածն է` նյութի մոլային զանգվածը:

Նյութի մոլային զանգվածն արտահայտում են կգ/մոլ-ով: Սակայն քիմիական հաշվարկների ժամանակ առավել հաճախ օգտագործում են գ/մոլ-ը:

Եթե հայտնի է տվյալ նյութի զանգվածը$(m)$ և քանակը $(n$),

ապա կարելի է որոշել նյութի մոլային զանգվածը` $M-ը$

M = \frac{m}{n}

Բարդ նյութի մոլային զանգվածը հաշվելու համար անհրաժեշտ է յուրաքանչուր տարրի նյութաքանակը բազմապատկել այդ տարրի ատոմի մոլային զանգվածով և ստացած տվյալները գումարել: Յուրաքանչյուր տարրի ատոմի նյութաքանակը հաշվելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել տարրի ատոմի ինդեքսը:

Օրինակ՝ $M (A_{a} B_{b} C_{c}) = a \cdot M (A) + b \cdot M (B) + c \cdot M (C)$

Բարդ նյութի մոլային զանգվածի թվային արժեքը (գ/մոլ-ով) համընկնում է նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածի հետ:

Օրինակ՝ $Mr(HCl)= 36,5$ հետևաբար $M(HCl)= 36,5\ գ/մոլ$:

Միատոմանի նյութի մոլային զանգվածի թվային արժեքը համընկնում է տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածի հետ:

Օրինակ՝ $Ar(He)= 4$ հետևաբար $M(He)= 4գ/մոլ$:

Աղբյուրները

Լ.Ա. Սահակյան, Ք.Հ. Բդոյան

Քիմիա 8

Երևան

2014

Վերադառնալ թեմային

Հաջորդ առաջադրանքը

Գրեք մեզ

Սխա՞լ ես գտել

Տեղեկացրու մեզ

1. Նյութի քանակ: Մոլ: Մոլային զանգված

Տեսություն