2. Մետաղական և ոչ մետաղական տարրեր: Տարրերի տարածվածությունը բնության մեջ

Քիմիական տարրերը համապատասխան նշաններով արտահայտելու անհրաժեշտությունն առաջացել է դեռևս հին ժամանակներում։  Ներկայումս օգտվում են քիմիական տարրերի նշաններից, որոնք առաջարկվել են շվեդ գիտնական Յակոբ Բերցելիուսի կողմից (1814 թ.)։

  

Որպես քիմիական տարրի նշան ընտրվել է դրա լատիներեն անվանման սկզբնատառը՝ մեծատառով, կամ սկզբնատառը` զուգակցված դրան հաջորդող որևէ այլ տառի հետ։                                                                                                            

Օրինակ, երկաթը, ցինկը, ալյումինը, պղինձը, արծաթը, ոսկին մետաղական տարրեր են։ Դրանց համապատասխանում են մետաղ պարզ նյութերը։

Դրանց համապատասխանող պարզ նյութերը ոչ մետաղներ են։

 

Քիմիական տարրերի բաժանումը մետաղների և ոչ մետաղների պայմանական է։ Կան մետաղներ, որոնց մոտ արտահայտվում են նաև ոչ մետաղական հատկություններ և հակառակը։

Տարբերությունը քիմիական տարրի և պարզ նյութի միջև ավելի հստակ է դրսևորվում  ալոտրոպիա (այլակերպություն) երևույթով:

Տարրերի կարևորագույն բնութագիր է բնության մեջ տարածվածությունը։

 

Ընդհանուր առմամբ, բնության մեջ առավել տարածված են թեթև տարրերը, իսկ կենդանի օրգանիզմներում` ամենաթեթևները (ջրածին, ածխածին, ազոտ, թթվածին)։ 

 

Տիեզերքում տարածված են թեթևագույն տարրերը` ջրածինը և հելիումը։ Օրինակ, Արեգակի զանգվածի \(3/4\)-ից ավելին ջրածինն է, իսկ մնացածը` հելիումը։

 

Երկրակեղևում (որը պայմանականորեն Երկրի մակերևույթի վերին \(16\) կմ հաստությամբ շերտն է) տարրերի բաշխվածությունը խիստ անհամաչափ է. նրա զանգվածի մոտ $99\%$ -ը  բաժին է ընկնում ընդամենը \(8\) տարրերի՝ \(O, Si, Al, Fe, Ca, Na, K, Mg։ \)