Ատոմային օրբիտալների հիբրիդացում
Հիբրիդացումը որոշ օրբիտալների ձևի փոփոխությունն է, որը կատարվում է կովալենտային կապի առաջացման ժամանակ՝ օրբիտալների առավելագույն փոխծածկում ապահովելու համար:
Հիբրիդային օրբիտալն ունի ոչ համաչափ մարզագնդի տեսք: Էլեկտրոնային ամպի չափերը միջուկի մի կողմում ավելի մեծ են, քան մյուս կողմում:
 
153.jpg
 
Ուշադրություն
Գոյացող հիբրիդային օրբիտալների թիվը նույնքան է, ինչ հիբրիդացմանը մասնակցող օրբիտալների թիվը:
Առկա ծրագրում դիտարկվում է երկրորդ պարբերության տարրերի՝ բերիլիում, բոր, ածխածին, ազոտ և թթվածին հնարավոր հիբրիդային վիճակները:
 
Screenshot_2.png
 
Բերիլիումի ատոմը, կովալենտային կապեր առաջացնելուց անմիջապես առաջ՝ կլանելով էներգիա, անցնում է գրգռված վիճակի, որին հետևում է sp հիբրիդացումը:
 
image557.jpg 
 
s + p.jpg
 
 
Նույն ձևով բորի ատոմը ենթարկվում է sp2 հիբրիդացման:
 
 
Image49.gif
 
hello_html_148f0584.png   sp2.jpg
 
 
Ածխածնի ատոմին բնորոշ է առավելագույն՝ sp3 հիբրիդացումը:
 
 
153.jpg    sp3.jpg     
 
Ածխածնի ատոմին բնորոշ են նաև sp (ալկին) և sp2 (ալկեն) հիբրիդային վիճակները:
 
Ազոտի և թթվածնի ատոմներում վալենտային էլեկտրոնների ապազույգման հնարավորություն չկա, թե՛ ազոտի, թե՛ թթվածնի ատոմները ենթարկվում են sp3 հիբրիդացման՝ չորսական օրբիտալներով՝ հինգ և վեց էլեկտրոնների մասնակցությամբ:
 
hybridization10.png    hybridization10 — копия.png 
 
Մեկ էլեկտրոն ունեցող հիբրիդային օրբիտալների և ջրածնի ատոմների \(s\) օրբիտալների փոխծածկով առաջանում են ամոնիակի և ջրի մոլեկուլները:
 
f10-9_the_n_atom_in_nh3.jpg    image195.png
Աղբյուրները
Ա․ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ, Լ․ ՍԱՀԱԿՅԱՆ
Քիմիա-10, Երևան-2010