Մեծությունների չափումը
Մենք արդեն գիտենք, թե ինչպես են չափում երկարությունները, մակերեսները, զանգվածները, արագությունները: Հիշենք, օրինակ, թե ինչպես են չափում հատվածի երկարությունը:
 
Առաջին հերթին պետք է ունենալ չափման միավորն ու գործիքը:
 
images.jpg
 
Վերցնենք 1 սմ բաժանումներով քանոն և նրա միջոցով փորձենք չափել AB հատվածի երկարությունը:
 
hat.png
 
Տեսնում ենք, որ AB հատվածի երկարությունը մեծ է 7 սմ-ից և փոքր է 8 սմ-ից:
 
Եթե համարենք, որ
 
1. AB=7 սմ, ապա մենք հաշված կլինենք հատվածի երկարության մոտավոր արժեքը պակասորդով:
 
2. AB=8 սմ, ապա մենք հաշված կլինենք հատվածի երկարության մոտավոր արժեքը հավելուրդով:
 
Այս դեպքում ասում են, որ 7 սմ-ը և 8 սմ-ը հատվածի մոտավոր արժեքներն են 1 սմ-ի ճշգրտությամբ:
 
Ուշադրություն
AB հատվածի երկարության ճշգրիտ և մոտավոր արժեքների տարբերությունը չի կարող 1 սմ-ից ավելի լինել:
Ինչպե՞ս կարելի է մեծացնել չափումների ճշգրտությունը:
 
Պետք է մանրացնել չափման սանդղակը, այսինքն՝ փոքրացնել չափման միավորը:
 
цирк.png
 
Օրինակ՝ եթե AB հատվածի երկարությունը չափեինք միլիմետրերով, ապա կստանայինք հատվածի երկարության ճշգրիտ արժեքը՝ 73 մմ:
Մեծության ճշգրիտ և մոտավոր արժեքների տարբերությունը կոչվում է չափման սխալանք:
Օրինակ՝ եթե համարում ենք, որ AB=7 սմ, ապա մեր չափման սխալանքը կլինի՝ 7370=3 մմ:
 
Իսկ եթե համարել, որ AB=8 սմ, ապա սխալանքը կլինի՝ 8073=7 մմ:
 
Տեսնում ենք, որ առաջին չափումն ավելի ճշգրիտ է:
 
Դիտարկենք երկարության չափման մեկ այլ օրինակ:
Օրինակ
Դիցուք հեռավորությունը երկու քաղաքների միջև \(7980\) կմ է:
 
Համարելով, որ հեռավորությունը քաղաքների միջև \(8000\) կմ է, մենք կստանանք մոտավոր արժեք հավելուրդով և թույլ տված կլինենք 80007980=20 կմ սխալանք:
 
Իսկ եթե համարենք, որ հեռավորությունը քաղաքների միջև \(7900\) կմ է, մենք կստանանք մոտավոր արժեք պակասորդով և թույլ տված կլինենք ավելի մեծ սխալանք՝ 79807900=80 կմ:
Մոտավոր հաշվարկի դեպքում օգտագործում են հետևյալ գրելաձևը՝ 79808000
Աղբյուրները
Բ. Նահապետյան, Ա. Աբրահամյան, Մաթեմատիկա 6-րդ դասարան, ՄԱՆՄԱՐ, 2012: