Հակադարձ համեմատական մեծություններ
Խնդիր: Երկու գյուղերի միջև հեռավորությունը \(240\) կմ է: Որոշիր, թե քանի՞ ժամում կարելի է մի գյուղից հասնել մյուս գյուղը, եթե \(20\) կմ/ժ արագությունը ավելացնել \(2\) անգամ, \(3\) անգամ, \(4\) անգամ:
Լրացրու աղյուսակը:
Արագությունը, կմ/ժ | \(20\) | \(40\) | \(60\) | \(80\) |
Ժամանակը, ժ | \(12\) | \(6\) | \(4\) | \(3\) |
Նկատենք, որ արագությունը \(2\) անգամ մեծացնելիս (\(20\) կմ/ժ էր, դարձավ \(40\) կմ/ժ), ժամանակը կրճատվեց (փոքրացավ) \(2\) անգամ (\(12\) ժ էր, դարձավ \(6\) ժ):
Նույն ձևով, արագությունը \(3\) անգամ մեծացնելիս (\(20\) կմ/ժ էր, դարձավ \(60\) կմ/ժ), ժամանակը կրճատվեց (փոքրացավ) \(3\) անգամ (\(12\) ժ էր, դարձավ \(4\) ժ):
Ուշադրություն
Արագությունը մի քանի անգամ մեծացնելիս, ժամանակը նույնքան անգամ փոքրանում է:
Երկու մեծություններ կոչվում են հակադարձ համեմատական, եթե մեծություններից մեկը մի քանի անգամ մեծացնելիս (փոքրացնելիս) մյուսը փոքրանում է (մեծանում է) նույնքան անգամ:
Ուշադրություն
Եթե երկու մեծությունները հակադարձ համեմատական են, ապա նրանց համապատասխան արժեքների արտադրյալները հավասար են:
Ստուգենք այս պնդումը վերևի խնդրի օրինակի վրա:
Ուղիղ համեմատականությունը տրվում է բանաձևի միջոցով:
բանաձևը կոչվում է հակադարձ համեմատականության բանաձև, որտեղ \(y\)-ը և \(x\)-ը փոփոխական մեծություններն են, իսկ \(k\)-ն՝ հաստատուն է:
\(k\) հաստատունը կոչվում է հակադարձ համեմատականության գործակից:
Աղբյուրները
Բ. Նահապետյան, Ա. Աբրահամյան, Մաթեմատիկա 6-րդ դասարան, ՄԱՆՄԱՐ, 2012