Միանդամի հասկացություն
Միանդամ անվանում են հանրահաշվական արտահայտություն, որը իրենից ներկայացնում է թվերի և բնական աստիճան բարձրացրած փոփոխականների արտադրյալ:
Միանդամների օրինակներ՝
Միանդամներ են հանդիսանում նաև բոլոր թվերը, փոփոխականները և փոփոխականների աստիճանները:
Օրինակ՝
Կան հանրահաշվական արտահայտություններ, որոնք միանդամ չեն հանդիսանում:
Օրինակ՝
Այս հանրահաշվական արտահայտությունները միանդամներ չեն, քանի որ դրանցում չկա թվերի և բնական աստիճան բարձրացրած փոփոխականների արտադրյալ:
Ասում են, որ փոփոխական պարունակող ոչ զրոյական միանդամն ունի կատարյալ տեսք, եթե այն ունի միայն մեկ թվային արտադրիչ, իսկ յուրաքանչյուր փոփոխական հանդես է գալիս միայն մեկ անգամ՝ գրված որոշակի աստիճանի տեսքով:
Ուշադրություն
Ցանկացած միանդամ կարելի է գրել կատարյալ տեսքով:
Դրա համար պետք է.
1. բազմապատկել բոլոր թվային արտադրիչները, և տեղադրել ստացված արտադրյալը առաջին տեղում,
2. բազմապատկել նույն տառային հիմքով բոլոր աստիճանները,
3. բազմապատկել մյուս տառային հիմքերով բոլոր աստիճանները, և այլն:
Կատարյալ տեսքով գրված միանդամի թվային արտադրիչը կոչվում է միանդամի գործակից:
Օրինակներ.
:
Գործակիցը հավասար է -2-ի:
:
Գործակիցը հավասար է 1-ի: Այս գործակիցը սովորաբար չեն գրում, բայց նկատի են ունենում:
Գործակիցը հավասար է -1-ի: Այս գործակիցը ևս սովորաբար չեն գրում, բայց նկատի ունենալով, միանդամի առջև դնում են մինուս նշանը:
Տրված միանդամը և նրա առջև մինուս նշան դրված միանդամը կոչվում են հակադիր միանդամներ:
Օրինակ՝ և միանդամները հակադիր են:
Կատարյալ տեսքի ոչ զրոյական միանդամի աստիճան կոչվում է նրա մեջ մտնող բոլոր տառերի աստիճանների գումարը: 0-ից տարբեր թիվ հանդիսացող միանդամը համարվում է զրո աստիճանի միանդամ:
Օրինակ՝ -ն երրորդ աստիճանի միանդամ է, -ն առաջին աստիճանի միանդամ է, -ն չորրորդ աստիճանի միանդամ է, իսկ թվերից յուրաքանչյուրը հանդիսանում է զրո աստիճանի միանդամ:
Աղբյուրները
Ս. Մ. Նիկոլսկի, Մ.Կ. Պոտապով, Ն.Ն. Րեշետնիկով, Ա.Վ. Շեվկին, Հանրահաշիվ, 7-րդ դասարան, Անտարես, 2011: