Ձայնի տարածումը և անդրադարձումը
Մենք ձայնը լսում ենք աղբյուրից բավականին մեծ հեռավորությունների վրա։ Իսկ ինչպե՞ս է տատանվող մարմնից ձայնը հասնում մեր ականջին։
Ուշադրություն
Ձայնը լսելու համար ձայնի աղբյուրի և ականջի միջև պետք է լինի որևէ հաղորդող միջավայր, անօդ տարածությամբ ձայնը չի տարածվում։
Տատանվող լարը շարժման ուղղությամբ առաջացնում է իր առջևի օդի խտացում, իսկ մյուս կողմով՝ օդի նոսրացում։
Օդի այդպիսի խտացումները և նոսրացումները արագ հաջորդում են իրար և հաղորդվում ավելի հեռու գտնվող շերտերին. օդում տարածվում է ձայնային ալիք:
Երբ այն հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք աղբյուրի արձակած ձայնը։
Ձայնը լավ է հաղորդում ոչ միայն օդը, այլև ջուրը, փայտը, հողը, մետաղները և այլն։
Տարբեր նյութերում ձայնը տարածվում է տարբեր արագություններով:
Օրինակ
Օդում ձայնը տարածվում է մոտավորապես \(340\) մ/վ արագությամբ, ջրում՝ \(1500\) մ/վ:
Ձայնը շատ ավելի լավ տարածվում պինդ մարմիններում, հատկապես՝ մետաղներում: Երկաթում ձայնը տարածվում է մոտ \(5000\) մ/վ արագությամբ:
Սակայն ձայնը չի կարող շրջանցել զգալի չափեր ունեցող արգելքները՝ լեռը, շենքի պատը, անտառը և այլն։
Ձայնը անդրադառնում է զգալի չափեր ունեցող արգելքներից:
Երբ արգելքներից անդրադարձած ձայնը հասնում է մեր ականջին, մենք լսում ենք ձայնի արձագանքը։
Աղբյուրները
1. Բնագիտություն -6: Հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք / Է. Ղազարյան, Ա. Թռչունյան, Գ. Մելիքյան, Հ.Խաչատրյան.–Եր.: Աստղիկ գրատուն, 2013թ.
2. Բնագիտություն- 6: Հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի դասագիրք/ Գ. Պետրոսյան, Լ. Գրիգորյան , Ա.Կարապետյան,Գ.Ալեքսանյան, Երևան -2013, ԶԱՆԳԱԿ հրատարակչություն