3. Ժամանակակից ուրբանիզացման բնորոշ գծերը

  

Ժամանակակից ուրբանիզացիան հասել է բավականին բարձր զարգացման մակարդակի: Նախկինում ագլոմերացիաների աճը կատարվում էր միայն սուբուրբանիզացիայի շնորհիվ (անգլ. \(suburb\) –արվարձան, լատ.՝ \(urbanus\)- քաղաք ), այսինքն՝ խոշոր քաղաքների աճը կատարվում էր հիմնականում արվարձանների հաշվին, որոնք, ընդարձակվելով, աստիճանաբար ձուլվում էին խոշոր քաղաքների հետ և առաջացնում նոր ագլոմերացիաներ կամ մեգապոլիսներ (խոշոր քաղաքներ): Այժմ քաղաքների աճը կատարվում է հիմնականում ռուրբանիզացիայի միջոցով (\(rur\)-գյուղ):

 

Այդպիսի առանձնատների կուտակումների առաջացման երևույթն էլ կոչվում է ռուրբանիզացիա: Այն բնորոշ է զարգացած պետություններին (ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, Ֆրասնիա, Իտալիա և այլն): Զարգացող երկրներին բնորոշ է «կեղծ ուրբանիզացիան», երբ քաղաքային բնակչության աճը կապված է ոչ միայն քաղաքների արդյունաբերական զարգացման հետ, այլ հողազուրկ գյուղացիների ներգաղթով դեպի քաղաք՝ աշխատանք գտնելու նպատակով: Սակայն իրականում նրանք լրացնում են այդ քաղաքների տնանկների (անտունների) և գործազուրկների ստվար շարքերը՝ էլ ավելի սրելով ուրբանիզացման հիմնախնդիրները: Այս երևույթը բնորոշ է նաև Թուրքիային, որտեղ գյուղից գաղթած բնակչությունը բնակվում է անգամ մեկ գիշերվա ընթացքում ստեղծված կացարաններում, խրճիթներում:

 

 

 

Նկարում Լա Պասն է՝ Բոլիվիայի մայրաքաղաքը, որն ամենաբարձրադիր մայրաքաղաքն է աշխարհում (մոտ \(3700\) մ) և հռչակված է հտրանսպորտային միջոցների հաճախակի խցանումներով 

 

 

  

 

ԱՄՆ-ի Կալիֆոռնիայի նահանգում է «Սիլիկոնյան հովիտը», որը ժամանակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ստեղծման և զարգացման ուղղությամբ առաջատարն է աշխարհում:

 

 

 

Նկարում աշխարհռչակ ՏՏ ընկերություններ են՝ տեղակայված  «Սիլիկոնյան հովիտում»

 

Ներկայումս նույնպես ձևավորվում և ընդարձակվում են մեգալոպոլիսները, որոնցից հայտնի են ԱՄՆ-ի Չիփիթսը (Մեծ լճերի շրջանում, Չիկագո և Փիթսբուրգ քաղաքների միջև), Բոսվաշը, (Բոստոնից Վաշինգոն տարածվող ուրբանիզացված գոտին), Սան-Սանը (Սան-Ֆրանցիսկոյից Սան-Դիեգո), Ճապոնիայի Տոկայդոն (Հոնսյու կղզում, Օսակայից Տոկիո):

Այսպիսով՝ ուրբանիզացիան ուղեկցվում է նաև հետևյալ անցանկալի երևույթներով.

-մեծանում է սահմանափակ տարածքում բնակվողների թվաքանակը, այսինքն՝ բնակչության միջին խտությունը, բնակչության տեղաբաշխումը դառնում է ավելի անհավասարաչափ,
-մեծանում է հանցավոր միջավայրի ստեղծման և հանցագործություների թվի աճի հավանականությունը,

-օր.՝ «կեղծ ուրբանիզացիան» բերում է ինչպես գյուղաբնակների թվի կրճատում, այնպես էլ՝ քաղաքաբնակների թվի ավելացում, որի հետևանքով ավելի են սրվում քաղաքում առկա հիմնախնդիրները, ինչպես օրինակ՝ ներգաղթող գյուղացիներին պարենով, բնակարանով, առողջապահական ծառայություններով ապահովելու խնդիրները:
-նշված խնդիրներն էլ ավելի են բարդացնում քաղաքային բնակավայրերի շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը՝ վատթարացնելով նրա վիճակը: